Ekonomizer ve reküperatör ile ısı, buhar veya güç üretim tesislerinde kazanlardan veya fırınlardan çıkarak bacaya giden atık gazların üzerinde bulunan ısının bir bölümünü geri kazanılır. Bu kazanılan ısı enerjisi ile kazan veya tesis veriminde baca gazı sıcaklığına bağlı olarak % 3 ile % 10 arasında verim artışı sağlanır. Bu verim artışı yakıt tasarrufu olarak ortaya çıkacaktır.
Ekonomizere giren ve çıkan duman gazları sıcaklıklarının farkı ne kadar büyük olursa verim artışı da o derece büyük olur. Ancak ekonomizer gaz çıkış sıcaklığı belli bir sıcaklığın altına indiğinde korozyona sebep olabilecek asit gazları yoğuşmaya başlayacaktır. Bunu önlemek adına atık gazların sıcaklıklarının belli bir derecenin altına indirilemeyeceği göz önünde tutulmalıdır. Doğal gaz yakıtlı kazanlarda 55 – 60 °C’ye kadar yoğuşmalı sistemlerde düşürülebilir. Bu durumda ekonomizer paslanmaz malzemeden imal edilmelidir.
Paslanmaz olmayan ekipmanlar için;
Doğalgaz yakıtlı için – minimum çıkış baca gazı sıcaklığı 120 °C olmalı.
Fuel oil yakıtlı için – minimum çıkış baca gazı sıcaklığı 165°C olmalı.
Kömür yakıtlı için – minimum çıkış baca gazı sıcaklığı 150°C olmalı.
EKONOMİZER VE REKÜPERATÖR FARKI NEDİR?
Ekonomizer, baca gazından kazan besi/ proses suyuna ısı transferi sağlayan bir enerji geri kazanım sistemidir. Genel kabullere göre baca gazındaki her 20°C sıcaklık düşümü verimliliği %1 oranında arttırmaktadır.
Reküperatör ise baca gazından brülör/proses yakma havasına ısı transferi sağlayan bir enerji geri kazanım sistemidir. Reküperatör kullanan sistemlerde ise baca gazındaki her 28°C sıcaklık düşümü verimliliği %1 oranında arttırmaktadır.
Aslında her iki sisteminde amacı baca gazından atılan atık ısının faydalı bir akışkana aktarılmasını sağlamaktır. Aslında bir sisteme hem ekonomizer hem de reküperatör kurulabilir. Hangisinin tercih edileceği işletmenin ihtiyacına bağlıdır.
Bununla birlikte son zamanlar tek gövde içinde çift kademeli ekonomizer de tercih edilmektedir. 1.kademe siyah malzemeden, 2.kademe ise paslanmaz çelik malzemeden yapılmaktadır. Bu şekilde %10’lara varan enerji tasarrufu sağlanabilir. Baca gazı doğalgazlı yakıtlarda 55-60°C’ye kadar düşebilir.
Örnek Uygulamalar/Teknik Çizimler
Çift Kademeli Ekonomizer
1.kademe ekonomizer çekme çelik malzemeden yapılmış olup 240 oC sıcaklığındaki baca gazı sıcaklığını 130 oC’ye indirmektedir. Su tarafında ise 102 oC’lik kazan besi suyu sıcaklığı 129 oC’ye çıkartılmaktadır.
2.kademe ekonomizer ise paslanmaz çelik malzemeden yapılmış olup 130 oC’deki baca gazı sıcaklığını 70 oC’ye indirmektedir. Su tarafında ise 50 oC’lik boyahane suyu sıcaklığı 65-68 oC’ye ısıtılmaktadır.
Paslanmaz Çelik Ekonomizer
İzmir Kemalpaşa’da bulunan ve alüminyum ergitme fırını bulunan olan işletmenin baca gazı sıcaklıkları en yüksek değeri 600oC’yi bulmaktadır. Yapılan ölçümlerde ortalama 320 oC sıcaklık baz alınarak paslanmaz çelik ekonomizer ile baca gazı sıcaklığı 100 oC’ye indirilmiştir. Su tarafında ise 70-50 oC arasında çalışan ısıtma hattı dönüşündeki 50 oC’ye sahip dönüş suyu geçirilerek sisteme aynı noktadan verilmektedir. Bu şekilde doğalgaz tüketimi azaltılarak hem yakıt tasarrufu sağlanmış hem de karbon salınımı önlenmiştir.
